Een activerend herstructureringsbeleid in het Vlaams Gewest

Pijlers van een activerend herstructureringsbeleid

De voorbije jaren heeft Vlaanderen geïnvesteerd in de uitbouw van een activerend herstructureringsbeleid, waarvan de pijlers de volgende zijn:

• eerstelijnshulp via de sociale interventieadviseurs van de VDAB,
• tewerkstellingscellen voor actieve begeleiding en outplacement (voorzitter VDAB),
• een activerend outplacementaanbod gericht op snelle werkhervatting via de regionale toetsing,
• het Sociaal Interventiefonds dat outplacementbegeleiding financiert in geval van onvermogendheid van de onderneming (faillissement, gerechtelijk akkoord...),
• steun voor werknemers van een onderneming in moeilijkheden of in herstructurering, om het loonverlies van getroffen werknemers gedeeltelijk te compenseren bij vermindering van de arbeidsduur, en
• toegankelijke informatie via het draaiboek ‘Wegwijs Herstructureringen’.

Het Departement Werk en Sociale Economie (WSE) neemt in Vlaanderen een beleidscoördinerende rol op in het activerend herstructureringsbeleid. Dit beleid wordt in Vlaanderen uitgevoerd in partnerschappen van diverse actoren (onderneming, sociale partners, publieke en private arbeidsbemiddelaars, sectorfondsen…) onder regie van de VDAB.

Eerstelijnshulp via de sociale interventieadviseurs van de VDAB

De sociale interventieadviseurs van VDAB begeleiden bedrijven in het proces van herstructurering. Ze geven praktisch advies over de reglementering en de stappen die gezet moeten worden bij een collectief ontslag.

Tewerkstellingscellen voor actieve begeleiding en outplacement

De tewerkstellingscellen nemen bij een collectief ontslag de coördinatie van de dienstverlening voor ontslagen werknemers op. Ze brengen alle betrokken partners (werkgever, vakbonden, outplacementkantoor, sectoraal opleidingsfonds...) samen onder voorzitterschap van VDAB.

De belangrijkste taak van een tewerkstellingscel is het aanbieden van outplacement. In Vlaanderen contacteert u de sociaal interventieadviseur voor informatie over de oprichting van een tewerkstellingscel.

Activerend outplacementaanbod gericht op snelle werkhervatting via regionale toetsing

In Vlaanderen wordt het outplacementaanbod bij een collectief ontslag goedgekeurd door de Vlaamse minister van Werk (de regionale toetsing). Het wordt voor advies overgemaakt aan de federale minister van Werk.

De uitvoering van het aanbod berust bij het Departement Werk en Sociale Economie (WSE). Het Departement WSE controleert of het bedrijf het wettelijk verplichte minimale aantal uren outplacement aanbiedt (kwantiteit). Het gebruikt een gestandaardiseerd toetsingskader voor de beoordeling van het outplacementaanbod (kwaliteit) van een bedrijf in herstructurering.

Als het aanbod niet voldoet, wordt aan het bedrijf gevraagd om het outplacementaanbod bij te sturen in overeenstemming met de Vlaamse criteria. De Vlaamse minister levert vervolgens een attest af aan het bedrijf waarin het outplacementaanbod wordt goedgekeurd. Het bedrijf stuurt het advies van de Vlaamse minister naar de federale minister van Werk, die uiteindelijk het aanbod finaal goedkeurt.

Vlaanderen levert geen negatieve adviezen af. Het optreden van de regionale minister werkt proactief met het oog op het kwalitatief optimaliseren van het outplacementaanbod. Het toezicht op de uitvoering van het outplacement binnen de tewerkstellingscellen berust bij VDAB en bij de Vlaamse afdeling Toezicht en handhaving (inspectie).

Het sociaal interventiefonds

Het Sociaal Interventiefonds betaalt onder bepaalde voorwaarden de outplacementbegeleiding voor:

• werknemers,
• gefailleerde zelfstandigen,
• helpers van gefailleerde zelfstandigen, en
• werknemers die tot een jaar voor het faillissementsvonnis in de onderneming werkten.

Steun voor werknemers van een onderneming in moeilijkheden of in herstructurering

Werknemers van een onderneming in moeilijkheden of in herstructurering moeten vaak noodgedwongen minder gaan werken. Om in aanmerking te komen voor een aanmoedigingspremie arbeidsduurvermindering, moet u tewerkgesteld zijn in het Vlaamse Gewest bij een onderneming die erkend is als onderneming in moeilijkheden of in herstructurering of over een herstructureringsplan beschikt. Bovendien moet u na de arbeidsduurvermindering nog minstens 50% werken. U kunt maximaal 2 jaar lang een aanmoedigingspremie arbeidsduurvermindering krijgen.

Daarnaast moet uw onderneming beschikken over een sectorakkoord, bedrijfsakkoord of toetredingsakte voor de aanmoedigingspremies, neergelegd en geregistreerd bij de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen, en waarin een arbeidsduurvermindering als onderneming in moeilijkheden of in herstructurering mogelijk wordt gemaakt.

Sociaal toegankelijke informatie via het Draaiboek Herstructureringen

Het draaiboek ‘Wegwijs Herstructureringen’ geeft een overzicht van de regelgeving voor herstructureringen in Vlaanderen (tot eind 2009 inclusief de laatste grote hervorming van april 2009). Het is online beschikbaar.

Herstructureringen worden ingedeeld volgens de situatie waarin de werkgever zich bevindt (‘situationele indeling’):

• de werkgever blijft gewoon bestaan na de herstructurering,
• de werkgever sluit geheel of gedeeltelijk,
• de werkgever is failliet,
• de werkgever heeft een gerechtelijk akkoord aangevraagd, of
• de werkgever wordt vereffend.

Elk van deze 5 situaties wordt nog eens opgesplitst volgens het aantal ontslagen in verhouding tot het totale aantal werknemers (‘kwantitatieve indeling’):

• collectief ontslag (met of zonder brugpensioen op vervroegde leeftijd),
• meervoudig ontslag buiten collectief ontslag, of
• geen ontslagen.